Obraz olejny to rodzaj dzieła artystycznego wykonanego przy użyciu farb olejnych na płótnie lub innym podłożu malarskim. Farby olejne składają się z pigmentów, które nadają kolor, oraz oleju, najczęściej oleju lnianego, który pełni rolę medium, nadającego elastyczność i połysk farbom.
Technika malowania olejnego ma długą historię sięgającą czasów starożytnych i jest powszechnie stosowana do dziś. Farby olejne charakteryzują się wolnym schnięciem, co daje artystom większą kontrolę nad kompozycją, mieszaniem kolorów i tworzeniem różnych efektów teksturalnych. Daje to również możliwość poprawiania, modyfikowania i warstwowego budowania obrazu, ponieważ farby nie wysychają zbyt szybko.
Malarstwo olejne oferuje artystom niezwykłą paletę możliwości artystycznych, od realistycznych portretów i pejzaży po abstrakcyjne kompozycje. Farby olejne pozwalają na tworzenie głębokich, nasyconych kolorów, subtelnych przejść tonalnych oraz bogactwa tekstur. Ponadto, obrazy olejne są cenione ze względu na swoją trwałość i odporność na czynniki zewnętrzne.
Tworzenie obrazu olejnego wymaga jednak pewnej wiedzy i umiejętności technicznych, takich jak mieszanie kolorów, kompozycja, perspektywa oraz techniki nakładania farb. Artysta musi także zdobyć pewne doświadczenie w obszarze kontroli warstw i czasu schnięcia, aby uzyskać zamierzony efekt.
Obrazy olejne są nie tylko pięknym wyrazem artystycznej wizji, ale również wartościowymi dziełami kolekcjonerskimi. Ich trwałość i trwałość sprawiają, że mogą przetrwać wiele pokoleń, ciesząc oczy i inspirując kolejne pokolenia miłośników sztuki.
Malarze tworzą obrazy olejne za pomocą pigmentów, które wiążą się poprzez wysychanie oleju. W malarstwie oleje schnące obejmują oleje lniane, z nasion maku, czy te pochodzące z orzechów włoskich. Każdy olej nadaje odmienną właściwości farbie olejnej, takie jak stopień żółknięcia czy czas wysychania. Różnice są także łatwo zauważalne w połysku farby. Artysta może używać wielu różnych olejów na raz w zależności od tego jaki efekt chce uzyskać na obrazie. Konsystencja farb zależy od warstwy, na którą się ją nakłada. Jest to tzw. podobrazie. Olej można przekształcić w lakier za pomocą gotownia tak aby uzyskać znakomity połysk.
Pierwsi malarze, którzy zastosowali farby olejne
Według National Geographic odkryte malowidła ścienne buddy wykonane za pomocą farby olejne przez artystów indyjskich i chińskich w zachodnim Afganistanie powstały między V a IX w. Na starym kontynencie malarstwo olejne nie zyskało szerokiej aprobaty aż do XV w. Praktyka stosowania farb olejnych w tworzeniu obrazów była najprawdopodobniej przekazywana do Europy w okresie średniowiecza. Na starym kontynencie prawdziwa moda na tworzenie obrazów olejnych została zapoczątkowana przez flamandzkich artystów. W okresie renesansu farby olejne wyparły popularne farb temperowe.
Ewolucja farb olejnych
W ostatnich latach bardzo popularne stały się farby olejne rozcieńczane wodą zastępując korzystanie z tradycyjnych olejów. Jest to rewolucje z tego względu, iż czas tworzenia obrazu został drastycznie skrócony.
Technika malowania farbą olejną
Zgodnie z tradycyjną szkołą malarską malowanie rozpoczyna się od szkicu obiektów przy pomocy węgla drzewnego lub rozcieńczonej farby olejnej. Fundamentalną zasadą jest nakładanie farby mniej rozcieńczonej na warstwę farby bardziej rozcieńczonej. Taka praktyka pozwala obrazowi schnąć w naturalny sposób. W złamania tej zasady, gdzie każda kolejna warstwa farby zawiera mniej oleju, powierzchnia obrazu zazwyczaj popęka. Samo zachowanie tej zasady przez malarza nie gwarantuje odpowiedniej trwałości obrazów. Najwięcej zależy od jakości oleju ze względu stabilność wiązania powłoki obrazu.
W malarstwie olejnym stosuje się także wiele innych dodatkowych środków dla uzyskania nadzwyczajnych efektów np. zimny wosk, żywice czy lakiery. Pomagają one w uzyskaniu przezroczystości, nadaniu połysku, zmiany gęstości farby lub struktury obrazu. Regulują także zdolność farby do uwidaczniania lub ukrywania pociągnięć pędzla.
Narzędzia w malarstwie olejnym
Najbardziej znanym narzędziem malarskim jest pędzel. Znane są również szpachle malarskie. Malowanie obrazów jest bardzo kreatywnym zajęciem tak więc nie ma także żadnych przeciwwskazań by malować wałkami lub czymkolwiek, co wyda się słuszne artyście dla uzyskania zamierzonego efektu.Narzędzia w malarstwie olejnym
Malarstwo olejne wymaga różnych narzędzi, które pomagają artystom w tworzeniu swoich dzieł. Oto niektóre z podstawowych narzędzi używanych w malarstwie olejnym:
1. Pędzle
Pędzle są jednym z najważniejszych narzędzi w malarstwie olejnym. Mogą mieć różne kształty i rozmiary, takie jak płaskie, okrągłe, filbert (wydłużone z zaokrąglonym końcem), wałek, kikut czy wałek teksturowy. Wybór odpowiedniego pędzla zależy od techniki malowania i zamierzonego efektu.
2. Paleta
Paleta to miejsce, na którym mieszane są farby. Może być wykonana z drewna, szkła, metalu lub tworzywa sztucznego. Ważne jest, aby paleta miała wystarczającą powierzchnię, aby pomieścić potrzebne kolory i umożliwiała łatwe mieszanie farb.
3. Farby olejne
Farby olejne składają się z pigmentów, które nadają kolor, oraz oleju, który służy jako medium. Farby olejne są dostępne w różnych kolorach i gęstościach. Mogą być w tubkach lub w formie kostek. Ważne jest, aby używać wysokiej jakości farb, które zapewniają trwałość i intensywność kolorów.
4. Medium
Medium jest dodatkiem do farb olejnych, który wpływa na ich konsystencję, schnięcie i inne efekty. Popularne rodzaje medium to olej lniany, medium do retuszu, medium do impastu (dodaje faktury) oraz medium do przyspieszania schnięcia. Wybór medium zależy od preferencji artysty i zamierzonego efektu.
5. Płótno lub podłoże malarskie
Płótno jest tradycyjnym podłożem malarskim w malarstwie olejnym. Może być naciągnięte na drewniany stelaż lub używane jako płótno na krosnach. Innymi popularnymi podłożami są deski malarskie, panele, tektura lub papier malarski preparowany pod farby olejne.
6. Paleta mieszania
Paleta mieszania to płyta lub powierzchnia służąca do mieszania farb, tworzenia odcieni i próbnego malowania. Może to być część palety artystycznej lub oddzielna deska lub szkło.
7. Chusteczki, gąbki i szpachelki
Chusteczki papierowe lub bawełniane, gąbki i szpachelki są przydatne do usuwania farby, mieszania kolorów, tworzenia efektów teksturalnych i innych technik malarskich.
8. Rozpuszczalniki i czyszczenie
Rozpuszczalniki, takie jak terpentyna lub white spirit, są używane do rozcieńczania farb olejnych, czyszczenia pędzli i narzędzi malarskich. Służą również do usuwania farby z palety i innych powierzchni. Ważne jest korzystanie z tych substancji w dobrze wentylowanych miejscach i zachowanie ostrożności ze względu na ich toksyczność.
9. Deski lub podpory
Artysta może używać desek malarskich lub innych podpór jako alternatywy dla płótna. Deski malarskie wykonane z drewna lub płyt zapewniają stabilną powierzchnię do malowania olejnego. Mogą być gładkie lub teksturowane, w zależności od preferencji artysty.
10. Medium do retuszu
Medium do retuszu jest stosowane do poprawiania i naprawiania obrazów olejnych. Służy do nanoszenia cienkich warstw farby na już wyschniętą powierzchnię w celu wyrównania tonów, poprawy detali lub dodania subtelnych efektów. Jest szczególnie przydatne przy pracach w wielu warstwach.
11. Podgrzewacz farby
Podgrzewacz farby, zwany również podgrzewaczem palety, to urządzenie służące do utrzymywania farb w płynnej konsystencji podczas malowania. Jest szczególnie przydatny w chłodniejszych warunkach, gdzie farby olejne mogą stwardnieć szybko. Podgrzewacz farby utrzymuje paletę z farbami w odpowiedniej temperaturze, aby można było swobodnie mieszkać i pracować z farbami. Narzędzia w malarstwie olejnym są istotne dla artystów, ponieważ umożliwiają im wyrażenie swojej kreatywności i techniki. Wybór odpowiednich narzędzi zależy od preferencji artysty, stylu malowania i zamierzonego efektu.
